Oh wat heerlijk koel voelde dat aan je bezwete lijf na zo’n bloedhete zomerdag in het hooiland. Hopen zetten, kanten uithooien met de rijf, een voerhooi laden en met paard en wagen naar het erf om de vracht met de grijper de hooiberg in te werken.

We konden nog niet allemaal zwemmen maar dat gaf niet want de eerste tien meter was erg ondiep met een harde zandbodem. Daar konden we heerlijk spetteren en pa probeerde ons de schoolslag bij te brengen. Dat was mijn eerste kennismaking met de fantastische, unieke Put van Broekhove.

Tien jaar later, ik voelde me al een flinke kerel, voer ik met mijn kano vanuit de Oude Rijn onder de brug van het jaagpad door de Molenvliet op langs de boerderij van Op t’Land (wat een prachtige achternaam toch, bijna even mooi als Vroegindewei), legde aan langs het dijkje en liep over de weide, klom tussen een paar elzen door en zwom de Put over in de richting van het strandje, m’n cowboyhoed stevig op m’n hoofd geplant. De bedoeling was dat de recreanten op het grasveld het hoofddeksel steeds dichterbij zouden zien komen drijven en stomverbaasd zouden reageren. Ik geloof niet dat die opzet erg succesvol was.

Nog eens tien jaar verder, in onze kroegloperstijd (alleen in het weekend) verlieten we met een gezellig groepje het café en reden met zijn allen om een uur of twee ‘s nachts richting Broekhoven om die subtropische nacht naaktzwemmend af te sluiten. We waanden ons onoverwinnelijke paradijsgangers.

Maar omdat wij niet de enige waren die in dat voortreffelijke water zwemmen wilden, verre van zelfs, de geparkeerde auto’s stonden op zonnige zomermiddagen van de Zuidzijde tot aan de spoorwegovergang, zag de eigenaar meneer van Eijk zich genoodzaakt de Put voor bezoekers af te sluiten. Mede door het toenemende vandalisme en de grote hopen vuilnis die achtergelaten werden.

Eeuwig jammer voor al die liefhebber, die een heerlijk natuurzwembad waardeerden, maar het werd een vogelreservaat. Daar had ik vrede mee kunnen hebben, evenals alle andere omwonenden, Nieuwerbruggers en Bodegravers. Maar meneer en mevrouw van Eijk werden oud en een nieuwe eigenaar kwam in beeld, grondhandelaar Joop Bolk. 

En als zo iemand iets verwerft dan moet ie er iets mee. Enige jaren geleden bleek dat al, toen hij loonwerkers de hele houtwal langs de Weiweg op een woeste, rauwe manier liet omzagen, terwijl de boomstammen en takken kriskras door elkaar in de walkant bleven liggen. Bepaald niet de onderhoudsmanier die bevorderlijk is voor goede hergroei, laat staan voor al die broedende vogels. Die daar tot dan toe een goede nestplek vonden.

Via een goedwillende gemeenteambtenaar en toenmalig wethouder, Robert Smits werd het sloopwerk stilgelegd. Maar de ravage is nog steeds te constateren. 

Ook lekte uit dat het in Bolks bedoeling lag de Put te ontdiepen met onder andere havenslib! Ons maagdelijk, helder bronwater voorgoed besmeuren met olieachtige, verontreinigde pfas troep, waar hij elders niet mee terecht kan. Daar moet de gemeenschap geen stokje, geen stok, geen balk, maar een enorme boomstam voor steken! Want als meneer Bolk goede, gezonde grond over heeft, kan hij bij iedere boer terecht om landerijen op te hogen. Of bij gemeentelijke plantsoenendiensten, die kunnen altijd gezonde grond gebruiken. Maar als hij het in de diepe Put wil storten, dan zit daar een vies luchtje aan.

Scholeksters in de put

Dan over zijn bouwplannen langs de noordelijke oever. Dat lijkt verdacht veel op het geval van Seumeren in Oukoop. Ook zo iemand met te veel geld, die op allerlei kwetsbare plekken in het Groene Hart zijn begerige blik laat rusten, in dit geval op de boerderij Wiltenburg, midden in het Natura 2000-gebied.  Het werd door hem aangekocht en hij wilde er wat huizen bouwen. Maar dat kon zomaar niet anders zou ieder rakker dat kunnen doen. 

Dus maakte hij er een landgoed van. Met als schrijnend resultaat dat er nu 6 dure landhuizen een natuur- en stiltegebied verpesten en ook nog een flinke toename van autoverkeer over de smalle polderweggetjes veroorzaken. Aan het onderhoud daaraan moeten wij dan allemaal weer meebetalen.

Laat die man zich voortaan alsjeblieft alleen met F.C. Utrecht bemoeien. Let wel, de Gemeente Bodegraven-Reeuwijk heeft dit allenmaal goedgekeurd. Schijnbaar gevoelig voor grootkapiteel en dure advocatenbureaus? 

In het geval van de Put kan ik melden dat bij een verkiezingsavond in het Wierickehuis door alle politieke partijen is beloofd dat deze mooie plas nooit ontdiept mag worden, van GroenLinks tot S.G.P. Vele Nieuwerbruggers waren hiervan getuige. 

Het argument van de heer Bolk, dat hij de woningnood wil helpen oplossen, raakt kant noch wal. Met zulke prietpraat kan elke boer wel tien of meer huizen rondom zijn erf bouwen, dan is ons hoogwaardige, cultuurhistorische boerderijenlint ook meteen naar de knoppen. Als de grondeigenaar echts iets met de grond wil doen kan hij een verwaarloosd bedrijventerrein aanschaffen en daar woningbouw plegen. 

Dan nog even over die grapjassen van de Stichtse Rijnlanden. Ieder jaar betalen wij 10 procent meer aan deze op en top bureaucratische organisatie. Ooit was hun functie gemalen beheren, watergangen controleren, dijkbewaking, muskusratten vangen.  Maar inmiddels zoeken zij er van alles en nog wat bij om maar zoveel mogelijk “hoogopgeleide” koekenbakkers aan een baan te helpen en veel pecunia erdoor te jagen. Zo kun je ook deze dwarsstraat om de Put gedeeltelijk aan te kopen beschouwen. Met waterberging als smoes.

Beste hoogheemraadjes: rondom de Put liggen polders met vele honderden kilometers watergang.  Als daar in een natte periode (zoals afgelopen winter) het peil 10cm. opgehoogd wordt (zoals in de praktijk al vele jaren met enige regelmaat gebeurt) dan betekent dat een waterberging van plusminus een half miljoen kuub. Probeer dat in put maar eens kwijt te raken. 

Bovendien werken de rioolzuiveringsinstallaties in kletsnatte periodes aanzienlijk grover door overbelastingdoor overbelasting en overstorten, zodat het gevaar bestaat dat jullie het super schone Broekhovenwater ernstig vervuilen met in te laten Rijnwater. 

Bovendien is het bestemmingsplan overduidelijk: de Put van Broekhoven is onderdeel van het N.N.N., Natuur Netwerk Nederland, zijnde de verbindingsstructuur tussen de Natura 2000-gebieden. Dus moet het gebied als zodanig met rust gelaten worden.

Waarom “Roll over Broekhoven”? 

In 1963 stichtte mijn broer Tom, na in de Put gezwommen te hebben, de Nederlandse Chuck Berry fanclub. En deze grandioze songschrijver van evergreens (Johnny B. Goode) is ook de schepper van Roll over Beethoven. De teksten van Chuck bevatten een flinke dosis humor. Dus dacht ik:  “Roll over Broekhoven, tell Tsjaikovski the news”. 

Met een Nederlandse tekst kan dit lied als strijdlied fungeren om de Put te redden: Blijf af van Broekhoven, laat onze Put met ru-ust” 

Kees van Veldhuizen