Met de kadernota streeft het college één groot doel na: het terugbrengen van de leningenportefeuille. Hoe loffelijk dit ook is, het reduceren van de leningen heeft geleid tot een conservatieve nota: zoveel mogelijk zaken behouden en her en der gemakkelijke bezuinigingen binnenhalen, zoals het sluiten van De Fuut, precarioheffing op leidingen en het verminderen van bijdragen aan wijk- en dorpsinitiatieven. Wij missen een investeringsvisie: Nu investeren om in de toekomst voordeel te behalen. Maar natuurlijk met visie, want GroenLinks pleit niet voor het zomaar investeren. Ook wij zijn voorzichtig omdat wij weten dat in het verleden investeringen zijn gedaan die niets opleverden. Toch kan er binnen het huidige financiële kader meer worden gedaan om te investeren in de toekomst.
Maar eerst een terugblik
Vorig jaar heeft GroenLinks bij de kadernota drie voorstellen gedaan om de begrotingssystematiek te verbeteren. Nu, één jaar later, blijken er 2,5 door het college te zijn overgenomen. Hulde college, dat u onze voorstellen omarmt.
Uiteraard zijn we dan tevreden.
Het eerste wat overgenomen is, is een overschot te creëren van 5 ton op de begroting. De schuldpositie kan op deze manier langzamerhand worden afgebouwd.
Het tweede is de indexering op basis van de CPB-raming in plaats van de CBS-realisatie. Veel dichter op de realiteit.
Het derde is de Zalmnorm vertaald naar de gemeente. De kern hiervan is, dat tegenvallers moeten worden gecorrigeerd binnen het programma waarin ze zijn ontstaan. Echter, waar het college deze correctie alleen wil toepassen op tegenvallers aan de inkomstenkant, wil GroenLinks ook tegenvallers aan de uitgavenkant op deze manier oplossen. Hiervoor zal ik een amendement indienen.
Dat waren de cijfers, maar nu even waar het om gaat, de inwoners.
Het is een goed idee om de algemene reserve wat op te plussen, maar geef de inwoners geen sigaar uit eigen doos in de vorm van een burgerdividend. De burger heeft het meest aan een gemeente die het geld goed besteedt en zit niet te wachten op een kleine winstuitkering, zeker niet als daar een veel hogere toename van de lasten tegenover staat. GroenLinks overweegt om een amendement in te dienen om het burgerdividend om te vormen tot een bijdrage aan het innovatiebudget.
Verder vinden we het betreurenswaardig dat het college blijft inzetten op de precariobelasting om het tekort op te vullen. Het is een laffe heffing. Uiteindelijk betaalt de burger toch zelf de rekening.
Zo zijn we ongemerkt toch weer terug bij de cijfers.
We constateren dat het meerjarenperspectief ten opzichte van de vorige begroting sterk is verslechterd. Dit heeft ertoe geleid dat ombuigingen als stelpost zijn opgenomen. GroenLinks houdt de wethouder aan de toezegging, die hij in de commissievergadering gedaan heeft, om in de begroting deze posten nog concreet in te vullen.
Maar ik wil terug naar de inwoner waar we het voor doen.
Zo willen wij door middel van "The Right to Challenge" investeren in het eigen initiatief van de burger. Dit is het recht van burgers om gemeentelijke taken zelf uit te voeren. Het bewonersinitiatief van De Fuut is hiervan een sprekend voorbeeld. Misschien kosten deze initiatieven iets, maar de opbrengst in termen van betrokkenheid van de burgers bij hun voorzieningen is veel groter. We hebben een pot voor innovatie van een half miljoen. Gebruik deze niet om tegenvallers op te vangen, maar als investeringspot voor initiatieven als verduurzaming en inwoners-initiatieven als die van De Fuut. Vul die pot aan met de € 50.000 die bij buurt- en wijkgericht werken zijn geschrapt. En ook met de middelen die nu voor het burgerdividend zijn bestemd.
URGENDA heeft het goede voorbeeld gegeven. Nu moet de overheid aan de slag met duurzaamheid. Ook de gemeentelijke overheid.
Maar wat zien we als we naar de jaarafrekening van 2014 kijken? Concrete cijfers over van alles, behalve over de bereikte doelstellingen met betrekking tot de duurzaamheidsparagraaf. Veel gepraat, weinig bereikt. Ook de kadernota zegt weinig over duurzaamheid. Misschien vindt de gemeente duurzaamheid duur. Maar het levert ook op! Gemeentelijke gebouwen kunnen we bijvoorbeeld energieneutraal maken. Dat zijn investeringen met een terugverdientijd van 6-7 jaar. Dat is pas burgerdividend.
We zien nog te weinig wat het oplevert.Ik stel daarom voor dat de gemeente voortaan niet in € rapporteert maar in % CO2 besparing, dan wordt het een stuk concreter richting '2035 klimaatneutraal'.
Wat moet je met je geld als de ijskap smelt?
Terug naar onze inwoners.
Er wonen niet alleen mensen, maar ook dieren in onze gemeente. Zowel de bijenstand als die van de weidevogel gaat hard achteruit in ons poldergebied. Daar kunnen de bijen en vogels zelf weinig aan doen, maar wij wel! Ons maaibeleid is bijvoorbeeld niet gericht op duurzaamheid. Het is gericht op de goedkoopste aanbesteding. Duurzaamheid geldt ook voor het beheer van de natuur. Daarom pleiten wij voor een zaai- en maaibeleid dat bermbloei bevordert.Daarom hebben wij aandacht gevraagd om in het broedseizoen de weidevogel voldoende tijd te geven om volwassen te worden.
Van onze mede-inwoners naar een andere kwetsbare groep.
Bodegraven-Reeuwijk zou tot de top van de arbeidsregio's behoren, als we het aantal werklozen in de bijstand in een jaar terug kunnen brengen van 228 naar 158. Mooi, maar we spreken steeds over aantallen en vervolgens over de financiële gevolgen, efficiëntie en rendement. Het gesprek vereconomiseert. We vergeten één ding: wat betekent dit voor de mensen die graag aan het werk willen, maar niet kunnen? Voor de mensen die een buddy aangeboden krijgen? Voor de mensen die elk dubbeltje moeten omdraaien om de huur te betalen? Voor de bedrijven die gebuddyficeerd worden? Het gaat om mensen, niet alleen om cijfers.
GroenLinks heeft een duidelijke overtuiging: wij gaan uit van vertrouwen en ruimte om je te ontplooien.
Het idee dat mensen geprikkeld en gestraft moeten worden helpt nauwelijks mensen aan het werk. Integendeel: mensen worden onzeker, boos en raken verstrikt in regels. Wij geloven dat ieder mens een volwaardig burger is en de vrijheid moet krijgen zichzelf te ontplooien. Wij kunnen niet garanderen dat nooit iemand misbruik zal maken van voorzieningen. Toch zijn wij ervan overtuigd dat deze aanpak de waardigheid van mensen vergroot, dat hun sociaal-economische positie verbetert en dat het uiteindelijk geld bespaart; niet alleen op de uitvoering maar ook op zorg en welzijn. Daarom willen wij voorstellen ontwikkelen om te gaan experimenteren met minder controle en meer stimulansen in de vorm van bijvoorbeeld een starterssubsidie.
Ook werkloze migranten kunnen op deze positieve manier benaderd worden. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk dat zij in onze samenleving steeds moeilijker aan een baan komen en dat de werkloosheid onder deze groep twee keer zo groot is als onder autochtonen."
"Voorzitter ik ga afronden":
"Gelukkig hoeft niet alle visie van de politiek te komen. Inwoners doen het al zelf. Mensen richten hun buurt in, delen auto’s en verbouwen biologische groenten in de buurtmoestuin. Onderwerpen waar wij nog over praten worden in de samenleving al volop gedaan. Afgelopen jaar hebben we #righttochallenge aangekaart. Energiebesparing is een onderwerp dat zich hier uitermate goed voor leent. Wij roepen onze inwoners en bedrijven op de gemeente uit te dagen. Andere voorbeelden zijn het, dankzij crowdfunding, kunnen starten van nieuwe bedrijven. Dit doen mensen uit overtuiging, omdat ze ergens in geloven. Dit betekent niet dat de politiek een stapje terug kan doen en er een “u vraagt wij draaien” ontstaat. Een sterke overheid met bevlogen politici en betrokken burgers hebben elkaar nodig. GroenLinks wil vormgeven aan die veranderende rol van de overheid. Hiervoor hebben wij een aantal amendementen en moties in voorbereiding.
De eerste hebben we reeds genoemd. Het betreft een deel van de taakstelling in te laten vullen door Right to Challenge, laten we beginnen met € 50.000.
De tweede, ook al eerder genoemd, een betere en eerlijkere communicatie duurzaamheid door niet in € of aantallen te spreken, maar de opbrengst van deze agenda te communiceren in % CO2.
De derde: een begroting die burgerproof is.
In de vorm waarin de begroting nu gepresenteerd wordt heeft zelfs de gemeenteraad er een drietal avonden voor nodig om de cijfers enigszins op waarde te kunnen schatten.
Hoe mooi zou het niet zijn als de begroting in duidelijke taal en in klare cijfers in onze kranten en op onze website gepubliceerd zou worden. Een manier om onze inwoners beter te betrekken en te laten zien aan welke knoppen wij kunnen draaien. Het zou ons helpen de cijfers te verbinden met onze inwoners en de inwoners met onze cijfers. Hé was ik daar niet mee begonnen?"