Column Nemna Koelewijn

Goede middag dames en heren,

Mij is gevraagd als burger van Bodegraven-Reeuwijk om vanmiddag iets te vertellen over mijn toekomstige beeld van de participatie samenleving.
De komende veranderingen in de samenleving zijn ingrijpend. Voor de komende jaren staan gemeenten voor een grote uitdaging. Een drietal decentralisaties vinden plaats binnen het sociale domein:

- Delen van de AWBZ ( begeleiding en persoonlijke verzorging) vervallen, de WMO wordt getransformeerd;

- Alle taken op het terrein van de jeugdzorg worden in één Jeugdwet vervat en komen onder de regie en planning van de gemeenten;

- Er komt één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt.

Dit alles zal vanaf 1 januari 2015 binnen de gemeenten moeten worden uitgevoerd. Tegelijkertijd maakt de samenleving een verandering mee: de verzorgingsstaat, die na de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd, wordt omgevormd tot participatiestaat.

Maar wat houdt de participatie samenleving nou in? Is het een zegen of een vloek? Zelfs de overheid heeft hiervoor geen duidelijk beeld gegeven. De overgang is te groot. Dit vraagt om een mentaliteitsverandering van de samenleving. Van individueel (eigen gezin/eigenbelangen) naar collectief (ouders, buren, kennissen). De samenleving moet nog hier aan wennen en is er nog niet klaar voor. Het gaat veel tijd kosten om de zorgstaat tot een participatiestaat óm te vormen.

Hoe kunnen wij de tijd korter maken? 2015 is niet ver weg meer. Het antwoord op deze vraag is niet alleen de verantwoordelijkheid van de gemeente of de
politieke partijen maar ook van iedere burger.
Als burger wil ik graag de vrijheid nemen om mee te denken aan manieren en pogingen om de verschuiving in de mentaliteit en de houding van de burger te doen veranderen.   

Hoe bereid je de burgers voor op de grote veranderingen, in de wijk, in de straat en binnen het gezin? Mijn antwoord is: betrek de burgers, daag ze uit om mee te denken. Zeg tegen de mensen dat de gemeente het niet alleen kan doen. 

Nederlanders zijn vrijgevig. Wij zijn bloeddonoren  orgaandonoren en geven aan talloze goede doelen. Maar hoe gaan wij als burgers reageren als de collectebus rondgaat om tijd en energie te doneren voor onze naasten, buren, familie of kennissen? Bent u bereid als burger van Bodegraven-Reeuwijk om een uurtje per week in de participatie collectebus te doneren? 

Wij hebben 'de Doe Dag' en 'het jeugd lintje' maar dit zal de komende tijd niet voldoende zijn.

Als iedereen structureel zich minimaal één uur per week voor anderen inspant, zullen de bestaande vrijwilligers die vaak meer dan dat uurtje geven het niet zwaarder krijgen. In mijn toekomstig beeld van de participatie samenleving zie ik, net zoals iedereen een half uur per dag moet sporten en iedereen zijn belasting betaalt, ook dat iedereen een uur per week een kwetsbare naaste helpt! Net zo vanzelfsprekend als alle andere routine zaken in ons leven.

Het is een gemiste kans dat nieuwe Nederlanders, waar ik bij hoor, zich onvoldoende inzetten als vrijwilligers. Ik schaam me hiervoor. Maar vaak ligt het aan de onwetendheid. Zij weten de weg niet. Soms doen ze vrijwilligerswerk in de vorm van stage als onderdeel van het traject inburgering en daarna stopt het. Vrijwilligerswerk bijv. voor erkende vluchtelingen kan heel goed zijn voor het leren van de taal en voor de integratie. Ook om bepaalde vóóroordelen weg te werken. Het staat ook goed in hun CV. Het stimuleren van vrijwilligerswerk mag een onderdeel uitmaken van het inburgeringstraject.

Een participatie samenleving kan een zegen zijn en is ook een doel op zich. Ik zie in mijn toekomstige beeld burgers die wel meewerken en voor hun naasten klaar staan waardoor een hechte samenleving ontstaat. Mensen die meer betrokken zijn bij de wijk; mensen die weten wat er in eigen omgeving afspeelt, mensen die minder eenzaam zijn. Als het lukt kan je er onverwacht andere problemen mee oplossen. De behoefte zal de mensen binden (there is something good in everything). 

Kortom, mijn boodschap aan de burger is: maak van de participtie samenleving een zegen door tot elkaar te naderen en voor elkaar klaar te staan.

Mijn boodschap aan de politieke partijen in Bodegraven-Reeuwijk is: Luister alstublieft de komende tijd zo veel mogelijk naar de mensen. Houdt de ontwikkelingen en de gevolgen voor de kwetsbare groepen nauwlettend in de gaten. Probeer de burgers op creatieve wijze te bereiken, denk niet dat de digitale weg voldoende is, ontmoet de burgers waar ze zijn, ga naar ze toe! Organiseer thema’s die mensen aangaan en luister naar hun stem. Niet alleen voor de verkiezingen maar ook en juist daarna. Vergeet niet dat kwetsbare groepen vaak niet zo zichtbaar in de samenleving zijn en de weg naar u vaak niet kennen. Leg contact met de belangenbehartigers van die groepen.

Dames en heren; Wij hebben geen vrijwilligers nodig maar wij hebben elkaar nodig. Eigen kracht is niet zo zeer de kracht van het individu maar voornamelijk de kracht van de samenleving met nadruk op samen!

Nemma Koelewijn